Jaki wymiar urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikowi?
Prawo pracownika do urlopu wypoczynkowego wynika z Kodeksu pracy, ale także z treści art. 66 ust. 2 Konstytucji RP. Prawo do urlopu wypoczynkowego jest jedynym z podstawowych zasad prawa pracy, a wszelkie występujące w tym zakresie wątpliwości należy rozstrzygnąć na korzyść pracownika.
Zgodnie z treścią art. 152 Kodeksu pracy – ,,§ 1. Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego, zwanego dalej ,,urlopem’’. § 2. Pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu.’’.
W sytuacji, gdy pracownik podejmuje pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy. Wymiar takiego urlopu wynosi 1/12 wymiaru urlopu, przysługującego mu po przepracowaniu urlopu. W każdym następnym roku kalendarzowym, pracownik uzyskuje prawo do kolejnych urlopów.
Ustawodawca w treści art. 154 Kodeksu pracy, uregulował wymiar urlopu wypoczynkowego:
- 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
- 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
- gdy pracownik zatrudniony jest w niepełnym wymiarze czasu pracy, urlop ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Warto zaznaczyć, że niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia.
Do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do urlopu, a także wymiar urlopu, wlicza się okres poprzedniego zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustalania stosunku pracy. Urlop udzielany jest pracownikom w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu – jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy. Pracodawca jest obowiązany udzielić pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo.
Pracownik ma prawo złożyć wniosek o podział urlopu na części. W takim przypadku, co najmniej jedna cześć urlopu wypoczynkowego powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.
W treści art. 155 Kodeksu pracy ustawodawca uregulował kwestie wliczania okresów nauki. Do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się z tytułu ukończenia:
- zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata,
- średniej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat,
- średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat,
- średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata,
- szkoły policealnej – 6 lat,
- szkoły wyższej – 8 lat.
- okresy nauki wyżej wymienione nie podlegają sumowaniu,
- jeżeli pracownik pobierał naukę w czasie zatrudnienia, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się bądź okres zatrudnienia, w którym była pobierana nauka, bądź okres nauki, zależnie od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika.
W roku kalendarzowym, w którym ustaje stosunek pracy z pracownikiem uprawnionym do kolejnego urlopu, pracownikowi przysługuje urlop:
- u dotychczasowego pracodawcy – w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u tego pracodawcy w roku ustania stosunku pracy, chyba że przed ustaniem tego stosunku pracownik wykorzystał urlop w przysługującym mu lub w wyższym wymiarze,
- u kolejnego pracodawcy – w wymiarze:
- proporcjonalnym do okresu pozostałego do końca danego roku kalendarzowego – w razie zatrudnienia na czas nie krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego,
- proporcjonalnym do okresu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym – w razie zatrudnienia na czas krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego,
- pracownikowi, który przed ustaniem stosunku pracy w ciągu roku kalendarzowego wykorzystał urlop w wymiarze wyższym niż wynikający z Kodeksu pracy, to u kolejnego pracodawcy przysługuje mu urlop w odpowiednio niższym wymiarze. Łączny wymiar urlopu w roku kalendarzowym nie może być jednak niższy niż wynikający z okresu przepracowanego w tym roku u wszystkich pracodawców.
W przypadku, gdy w danym roku kalendarzowym, pracownik wykorzystał już cały przysługujący mu urlop, a uzyskał prawo do urlopu w wyższym wymiarze, w takiej sytuacji, pracownikowi przysługuje urlop uzupełniający.
—
Meritum, Prawo Pracy 2022, Wolters Kluwer, 19. Wydanie
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 Nr 24 poz. 141)